top of page
  • Foto van schrijverAda Kruiter

Noord Nederland in transitie van ‘Reuze’ dag naar ‘Re uze’ regio


Zaterdag 31 mei liep ik voorafgaand aan zijn lezing, een rondje om de kerk met Jan Rotmans in het Friese Akkrum. Rotmans gaf in de terpkerk een lezing tijdens het jaarlijkse duurzaamheidfestival & Nationaal Kampioenschap Zonnebootrace ‘Reuzedai’, over duurzame trends in de transitie naar de circulaire economie. Jan introduceert het publiek op deze zonnige zaterdag in de verandering van tijdperken. Hij vergelijkt onze tijd met de aardschok die de Industriële Revolutie teweeg bracht. Deze disruptie voelen we in de bancaire, pensioen- en verzekeringswereld. Maar ook in de zorg, dienstverlening en als klimaatveranderingen.

Interessant in deze transitie (die zo eens per 150 jaar plaatsvindt) zijn de kansen die zich voordoen omdat zich in de samenleving een machtswisseling voltrekt. De macht ging 150 jaar geleden van de Adel naar de Burgerij. De macht verplaatst zich nu van top-down bestuurslaag naar bottum-up communities. Fossiele en schaarse bronnen transformeren in groene, schone overvloed. “Als de macht verschuift wordt de onderdaan ‘overdaan’ en overheid wordt ‘onderheid’ “ zegt Rotmans. Er ontstaat een nieuwe soort solidariteit die gestoeld is op de menselijke maat en op persoonlijke liefde en vertrouwen.

Dit nieuwe solidariteitsgevoel is onafhankelijk van geld, auto’s, kennis, zorg, muziek, energie, educatie, verzekeringen, boeken en reizen! Door innovatieve ontwikkelingen, lokale samenwerkingsvormen en internet ontstaan alternatieve systemen zoals bitcoins, broodfondsen en 3D printtechnologie, waardoor ieder individu autonoom, lokaal en uniek de duurzame producten kan maken die hij wenst!

Rotmans noemt deze trendverschuiving ‘vooruit naar vroeger’. De micromacht in de nieuwe wereld bouwt voort op het residu van de oude wereld en hervindt zich in een nieuwe werkelijkheid waarin de waarden herkenbaar zijn van vroeger. De traditionele vraag- en productie economie verdwijnt omdat die doodziek is. Daarvoor in de plaats komt een circulaire waardeneconomie waarin de menselijke maat en een nieuwe vorm van soberheid weer centraal staan. We overleven door samen te werken in plaats van beschermen. Er zijn op dit moment al 100 zorgcoöperaties en inmiddels 20 financiële coöperaties in Nederland vertelt Rotmans.

Om de transitie in wereldperspectief te plaatsen illustreert Rotmans de actuele stand van zaken met enkele feiten: Het gasveld in Slochteren raakt op. Nederland heeft nog zo’n vijftien jaar aan fossiele gasreserves en er is geen plan B dat aangeeft hoe we tegen die tijd duurzaam in onze eigen energie voorzien. De Nederlandse overheid stelt zich volledig afhankelijk van het buitenland (lees Poetin) op. China daarentegen beschikt over 97% van de schaarse edelmetalen en richt zich met haar beleid op het vergaren van 99%. Economen hebben uitgerekend vervolgt Rotmans, dat als je vandaag een Euro investeert in duurzaamheid dat twee Euro oplevert. Wanneer je een Euro in de oude economie investeert kost dat de samenleving drie Euro. Dat is een van de redenen waarom drie van de vijf bedrijven in Nederland ten onder gaan.

Wat we nodig hebben is een wenkend perspectief als pakkend verhaal aldus Rotmans. Dit geeft richting en ruimte en ieder dorp, stad, gemeente, provincie of land kan dit verhaal zelf lokaal schrijven of neerzetten. Steden kunnen oppervlakte driedimensionaal benutten met kantelbare groene en zonnedaken of wanden en als billboard. Andere voorbeelden zijn stadslandbouw, verticaal tuinieren, biomassa en zilte landbouw, regionale gewassen (zoals hennep voor mode en koolzaad voor biobrandstof etc.) en op zee windmolenparken gecombineerd met algenvelden. Woningen kunnen energieneutraal en zelfvoorzienend worden gebouwd zonder gasaansluiting.

Inspirerende voorbeelden genoeg die handvatten kunnen bieden voor koplopers, dwarsdenkers en friskijkers om de nieuwe economie handen en voeten te geven. Benieuwd wat zo’n rondje om de kerk jou oplevert? Via de energiekoepels werken Groningen, Friesland en Drenthe samen aan de invulling van de circulaire economie. Met de lancering van de campagne ‘sluit mij maar aan’ bij mijn duurzame energiecoöperatie (NLD) is het voor iedereen mogelijk om persoonlijk in duurzame energiewinst deel te nemen als koploper van het Noorden aan de energietransitie. Neem een kijkje op www.nldenergie.org.

Ada Kruiter

bottom of page